Liệu pháp thu nhận tế bào gốc cho sự phục hồi não sau xạ trị

Tiêm các vi túi phục hồi nhận thức mà không kèm theo những tác dụng phụ bất lợi

Hiện nay, tế bào gốc cho thấy những tiềm năng đầy hứa hẹn, ứng dụng trong phục hồi các vùng não bị tổn thương do xạ trị khi điều trị ung thư. Không những thế, các nhà nghiên cứu ở Irvine thuộc đại học California đã tìm ra những vi túi được phân lập từ những tế bào gốc cung cấp những lợi ích tương tự mà không phải đối mặt với một số rủi ro liên quan đến tế bào gốc.

Nghiên cứu trên chuột, các cấu trúc màng được tiết ra bởi tế bào và được gọi là microvesicle (vi túi). Hai ngày sau khi chiếu xạ hộp sọ, chuột được ghép những vi túi này cho thấy có sự phục hồi về chức năng nhận thức, giảm viêm và các tế bào thần kinh được bảo vệ. Kết quả thu được từ các đánh giá ở 4 tuần và 6 tuần, không có các dấu hiệu thải loại hoặc tăng trưởng khối u – hai nhân tố rủi ro có liên quan đến tế bào gốc. Kết quả nghiên cứu được đăng trong tuần này trên ấn phẩm trực tuyến của Kỷ Yếu Viện Hàn Lâm Khoa Học Quốc Gia.

Microvesicles (vi túi) là những túi nhỏ, có chứa dịch được tiết ra bởi tất cả các tế bào người. Plasma (chất dịch bên trong túi) của chúng chứa một loạt các chất có hoạt tính sinh học (như protein, RNA, vv) có thể đem lại lợi ích cho các hoạt động sinh lý của tế bào. Trong não, chúng giúp điều hòa sức sống và chức năng của tế bào thần kinh. Vi túi cũng giữ một vai trò quan trọng trong quá trình tái tạo mô.

Nghiên cứu tại UCI, giáo sư về ung thư học phóng xạ Charles Limoli và cộng sự của ông đã phân lập và thu nhận các vi túi được tiết bởi các tế bào gốc thần kinh đa năng ở người. Sau đó, các vi túi được tiêm nhiều lần (mỗi lần tiêm 2 microliters các vi túi) vào khu vực trên vùng hippocampus (vùng thùy hải mã – một vùng trên não được biết đến với khả năng tăng trưởng các tế bào thần kinh mới) ở những con chuột đã trải qua xạ trị.

Một tháng sau khi chiếu xạ, những con chuột được tiêm vi túi cho thấy sự cải thiện đáng kể trong nhận thức. Kết quả này được đánh giá thông qua 4 kiểm tra về hành vi độc lập. Theo Limoli, những dấu hiệu cải thiện tích cực trong nhận thức có liên quan đến việc giảm đáng kể viêm thần kinh và giữ gìn được cấu trúc của tế bào thần kinh, đây là 2 dấu hiệu thường gặp trong tổn thương não do xạ trị đã được ngăn chặn hoặc đẩy lùi.

Limoli đã báo cáo kết quả tương tự từ một nghiên cứu năm 2011, trong đó các tế bào gốc thần kinh đa năng ở người đã được sử dụng. Tuy nhiên, các tế bào gốc có thể biểu hiện những rủi ro nhất định, chẳng hạn như bị đào thải bởi hệ thống miễn dịch của cơ thể, làm thay đổi sự phát triển của các khối u đang tồn tại hoặc tạo thành u quái, những rủi ro này sẽ không xuất hiện khi sử dụng các vi túi.

Limoli cho biết: “Sự hấp dẫn của chiến lược sử dụng vi túi thay vì các tế bào gốc là các vi túi có thể loại trừ bất kỳ mối quan tâm nào liên quan đến hình thành u quái và giảm thiểu đáng kể các tác dụng phụ liên quan đến thải loại miễn dịch”.

Liệu pháp xạ trị các khối u não cũng bị giới hạn bởi những mô xung quanh, do những mô này cũng chịu những tác động không tốt bởi quá trình xạ trị. Những bệnh nhân chấp nhận trải qua liều xạ trị hiệu quả để có thể tiêu diệt khối u sẽ phải gánh chịu những tác động tiêu cực đến cuộc sống của họ như ảnh hưởng đến việc học hoặc có thể bị suy giảm trí nhớ.

Limoli nói: “Trong hầu hết mọi trường hợp, mọi người cảm nhận được sự suy giảm về nhận thức, sự suy giảm này diễn ra với tốc độ nhanh và ngày càng nghiêm trọng. Bệnh nhân ung thư nhi có thể bị giảm điểm IQ từ một lên đến ba điểm mỗi năm”.

Ông nói thêm rằng công việc tiếp theo là rất cần thiết để xác định các yếu tố cụ thể trong các vi túi chịu trách nhiệm cho các hiệu ứng thần kinh và xác định thời gian tồn tại của những tác dụng có lợi này là bao lâu.

IBSG – Stem Cell Group (chuyển ngữ)

Nguồn: Science Daily

Tham khảo từ tạp chí:

Janet E. Baulch, Munjal M. Acharya, Barrett D. Allen, Ning Ru, Nicole N. Chmielewski, Vahan Martirosian, Erich Giedzinski, Amber Syage, Audrey L. Park, Sarah N. Benke, Vipan K. Parihar, Charles L. Limoli. Cranial grafting of stem cell-derived microvesicles improves cognition and reduces neuropathology in the irradiated brain. Proceedings of the National Academy of Sciences, 2016; 201521668 DOI:10.1073/pnas.1521668113

Xin mời Quý Độc Giả bỏ ra 2-5 phút để làm một khảo sát mức độ hài lòng về bài viết của IBSG tại đây. IBSG chân thành cảm ơn Quý Độc Giả.