Zika virus và tế bào tiền thần kinh trong não chuột

Dịch Zika virus (ZIKV) đang là vấn đề toàn cầu trong thời gian gần đây. Một số nghiên cứu mới đây cho thấy ZIKV có thể xâm nhiễm vào tế bào gốc thần kinh ở não sơ sinh, nhưng chưa có đánh giá nào về sự xâm nhiễm của ZIKA đối với các tế bào gốc thần kinh ở não trưởng thành. Một nghiên cứu mới đây của Li và cộng sự công bố trên tạp chí Cell Stem Cell  vào ngày 3/11/2016 đã cho thấy  ZIKA  có thể xâm nhiễm vào tế bào gốc thần kinh ở não chuột trưởng thành ảnh hưởng đến sự tăng sinh và gây chết tế bào. Phát hiện này khác hẳn với quan điểm hiện tại cho rằng việc phơi nhiễm Zika ở người trưởng thành không gây ảnh hưởng lâu dài.

Hình 1: Hai vùng tiền não thất bên (Subventricular Zone – SVZ) và vùng Subgranular (Subgranular Zone – SGZ) là hai ổ tế bào gốc của não bộ.

Để trả lời câu hỏi: ZIKV xâm nhiễm vào vùng nào của não? Và nhiễm vào loại tế bào nào? Li và cộng sự đã tiến hành tiêm tế bào nhiễm Zika virus vào hốc mắt của chuột TKO (khiếm khuyết sự biểu hiện của các nhân tố điều hòa interferon) tạo điện kiện cho ZIKV xâm nhiễm vào não thông qua hàng rào máu não. Để xác định vùng xâm nhiễm của ZIKV trong não bộ, nhóm nghiên cứu đã tiến hành nhuộm hóa mô miễn dịch huỳnh quang với kháng thể 4G2 kháng protein vỏ virus. Kết quả đã phát hiện ZIKV xâm nhiễm tập trung chủ yếu vào hai vùng được xem như ổ tế bào gốc và chứa tế bào tiền thân thần kinh, đó là tiền não thất bên (anterior subventicular – SVZ) và vùng subgranular (SGZ) của vùng đồi hải mã (hippocampus).

Nhóm nghiên cứu đã tiếp tục xác định các loại tế bào nhiễm ZIKV dựa vào marker phân tử đặc trưng cho từng loại tế bào trong não và phát hiện rằng ZIKV có xu hướng xâm nhiễm vào tế bào gốc thần kinh và tế bào thần kinh chưa trưởng thành hơn quần thể tế bào đã biệt hóa ở não trưởng thành.

Sau đó, các nhà nghiên cứu đã tiến hành thí nghiệm để đánh giá ảnh hưởng của sự xâm nhiễm ZIKV đến tế bào của não như thế nào. Kết quả cho thấy sự nhiễm ZIKV có thể cảm ứng sự chết theo chương trình và làm giảm sự tăng sinh của các tế bào tiền thân thần kinh trong các vùng SVZ, SGZ ở chuột trưởng thành.

Hình 2: Hình ảnh phát hiện các loại tế bào trong não bộ mà ZIKV xâm nhiễm thông qua marker Nestin, GFAP (hình trên), là các marker biểu hiện cao ở các tế bào gốc thần kinh và tế bào tiền thân thần kinh.

Cuối cùng, tác giả đã kết luận rằng: “Chúng tôi đã chứng minh rằng phơi nhiễm ZIKV ở chuột trưởng thành cho thấy virus này thường xâm nhiễm ở các ổ sinh thần kinh của não, làm tăng sự chết theo chương trình và giảm sự tăng sinh của tế bào.  Tuy nhiên, những yếu tố góp phần cho các biểu hiện này cũng như ảnh hưởng lâu dài của sự nhiễm virus Zika lên ổ tế bào tiền thân thần kinh vẫn còn chưa biết rõ. Kết quả của chúng tôi đưa ra kiến nghị rằng nhiễm ZIKV có thể đi vào trong não trưởng thành và dẫn đến các bệnh thần kinh ở động vật có vú”.

IBSG – Stem Cell Group

Các bạn có thể tìm hiểu công trình này chi tiết hơn tại link dẫn bên dưới.

Bài báo: http://www.cell.com/cell-stem-cell/pdf/S1934-5909(16)30252-1.pdf

Xin mời Quý Độc Giả bỏ ra 2-5 phút để làm một khảo sát mức độ hài lòng về bài viết của IBSG tại đây. IBSG chân thành cảm ơn Quý Độc Giả!