Sinh Học Ung Thư
Nọc độc ong bắp cày giết chết tế bào ung thư
- Chi tiết bài viết
- Bài viết liên quan
Nhiều loại ong bắp cày (wasp) có thể tiết ra nọc độc chứa một số hóa chất diệt khuẩn. Các nghiên cứu gần đây cho thấy một vài hóa chất còn có thể tiêu diệt được tế bào ung thư. Tuy nhiên, cơ chế hoạt động của nọc ong trên tế bào ung thư vẫn chưa được hiểu rõ. Trong một công trình nghiên cứu gần đây, cơ chế này đã được khám phá.
Nọc độc của ong bắp cày Brazil Polybia paulista có chứa một phân tử tên là MP1. Các nghiên cứu trước đây cho thấy MP1 có khả năng ứng chế sự tăng trưởng của các tế bào ung thư tuyến tiền liệt và bàng quang cũng như tế bào ung thư máu kháng đa thuốc. Điều kỳ diệu là MP1 không gây hại các tế bào khỏe mạnh.
Câu trả lời về cơ chế của MP1 nằm ở màn tế bào. Đối với tế bào ung thư, màn ngoài của chúng có chứa 2 loại lipid không có ở tế bào thường, đó là phosphatidylserine (PS) và phosphatidylethanolamine (PE).
Hai nhà khoa học João Ruggiero Neto và Paul Beales đã tiến hành thử nghiệm hoạt tính của MP1 lên các màn nhân tạo có chứa PS, PE, và cả PS lẫn PE. Kết quả cho thấy cả 3 loại màn đều bị ảnh hưởng, nhưng ảnh hưởng trở nên nặng nề khi màn có cả PS lẫn PE.
Các nhà nghiên cứu cho biết, MP1 phá hủy tế bào ung thư qua 2 giai đoạn. Đầu tiên, MP1 bám lên mặt ngoài màn tế bào. PS đóng vai trò then chốt trong bước này: MP1 bám gấp 7 lần lên màn có PS thay vì có PE. Tiếp theo, MP1 tạo ra các lỗ trên màn tế bào, và PE giúp quá trình này tăng lên gấp 20-30 lần so với khi không có PE. Mặc dù các lỗ này được tạo ra trong vòng vài giây, các vật chất bên trong tế bào như DNA và RNA sẽ bị rò rỉ ra bên ngoài. Điều này dẫn đến sự chết của tế bào ung thư.
Khám phá ra cơ chế này là một cơ hội lớn trong việc phát triển liệu pháp hóa trị liệu tương lai. Nếu được ứng dụng thành công, MP1 sẽ là phương pháp đầu tiên tiêu diệt tế bào ung thư dựa trên các loại lipid màn tế bào. Mặc dù vậy, con đường để tiến tới nghiên cứu trên người vẫn còn khá xa.
Huy Vũ
Hình: ong bắp cày Polybia paulista
Bài báo: (1 tháng Chín 2015)
http://blogs.discovermagazine.com/d-brief/2015/09/01/wasp-venom-cancer/#.VfjT0BFViko
