Wesley Wong – Nhà vật lý sinh học trẻ tại Harvard

Wesley P. Wong sinh ra ở Peterborough, Ontario, Canada. Năm 1999, ông tốt nghiệp Đại Học British Columbia và hoàn thành chương trình tiến sĩ vật lý tại Đại Học Havard vào năm 2007 về “Khám phá các tương tác đơn phân tử thông qua việc theo dõi và bắt giữ bằng quang học 3D: từ  nhiễu nhiệt đến sự tái gấp khúc protein.”

Sau khi tốt nghiệp tiến sĩ, thay vì đi tiếp chương trình sau tiến sĩ (postdoctoral fellowship), Wong có một phòng lab riêng tại Harvard với vai trò nghiên cứu viên bậc trung Rowland (junior fellow). Hiện nay, Wesley Wong là một nhà lý sinh tại Bệnh Viện Nhi Đồng Boston, Trường Y Havard đồng thời công tác tại Viện Wyss, Đại Học Havard. Wong chia sẻ rằng: “Tôi yêu thích quá trình suy nghĩ và đón nhận những ý tưởng  khác biệt và thú vị mà không bị ràng buộc bởi những quyết định hay lo lắng về khó khăn thực tế.” Những ý tưởng của ông thường nảy sinh trong quá trình trao đổi với bạn bè hay trong bữa trưa với những đồng nghiệp.

Trong một lần động não sáng tạo, Wong suy nghĩ về cách làm thế nào để thao tác đơn phân tử bằng kẹp quang (optical tweezer) trở nên dễ tiếp cận hơn và nhanh hơn. Nhờ đó, một loại kính hiển vi quay như một máy quay ly tâm và có thể đo lường nhiều phân tử đơn cùng lúc mà không dùng laser ra đời với giá thành tương đối thấp.

Wong từng tự hỏi làm thế nào để các nhà nghiên cứu có thể nghiên cứu các tương tác phân tử với thông lượng (throughput) cao hơn và không cần đến thiết bị nào.  Kết quả là, sử dụng điện di gel để cung cấp một đầu đọc định lượng và nhạy cảm hơn về tương tác phân tử, giúp biến một chú ngựa thồ trong lab thành một chú ngựa đua nước đại với cái tên: DNA nanoswitch (công tất nano DNA)

Ở phương pháp DNA nanoswitches, các phân tử cần nghiên cứu được gắn với một sợi của DNA, và tương tác giữa các phân tử bị gắn này được chuyển đổi thành sự thanh đổi trong hình dạng. Khi các phân tử được gắn, sợi DNA chuyển sang dạng vòng (loop); khi kết cấu bị phá vỡ, sợi DNA duỗi thẳng .DNA dạng vòng và dạng thẳng di chuyển khác nhau trên bản gel. Điều này giúp các nhà nghiên cứu có thể đo lường các phần của DNA nanoswitch mà chúng đóng hay mở và theo dõi những thay đổi qua thời gian. Nhờ đó, một khối lượng lớn các dữ liệu sinh hóa có thể thu được về tỉ lệ tạo thành hay bẻ gãy liên kết và rất nhiều tính chất nhiệt động học khác.

Phương pháp này không những giúp đo lường một cặp các phân tử tương tác mà còn giúp nắm bắt động học của tương tác bốn vật thể. Nhóm của Wong cũng nghiên cứu các tương tác giữa các phân tử gắn vào giàn giáo DNA và giữa các phân tử trong dung dịch và các phân tử gắn.

Nhóm nghiên cứu của Wong có tám thành viên, và ông luôn khuyến khích các buổi nói chuyện chung về các công việc đã hoàn thành và các chiến lược cho tuần tới. Ông luôn  giúp các sinh viên và các nghiên cứu sinh sau tiến sĩ hướng đến những dự án thực sự có ý nghĩa với họ.

Không chỉ là một nhà khoa học, ông còn tham gia tích cực trong các hoạt động khác như như các series khoa học đại chúng cho thiếu nhi và du lịch cùng vợ và con gái.

Donald Inberg, giám đốc Viện Wyss đã nhận xét: “Wesley  là một nhà ảo thuật khi đề ra các phương pháp mới để tấn công và xử lý những vấn đề cũ.” Thay vì tiêu tốn hàng trăm ngàn đô la để phát triển một phương pháp mới, Wong  đã tìm ra cách giải quyết đơn giản hơn và ít tốn kém hơn. Như cách ông đã làm với phương pháp DNA nanoswitches- giúp nghiên cứu các tương tác phân tử, làm giảm thời gian và chi phí liên quan tới việc khám phá các loại thuốc mới.

“Dấn thân vào những gì bạn không biết” là châm ngôn của ông. Theo Wesley, “có thể nhận ra và trung thực về những gì bạn biết và không biết là một bước quan trọng để học hỏi những điều mới mẻ, và cuối cùng là tạo ra những khám phá và phát minh mới.”

Nguyễn Thúy Quỳnh (lược dịch)

Nguồn hình: Wyss Institute.

Tài liệu:

1. Vivien Marx. The Author File: Wesley P. Wong. Nature Methods 12, 95 (2015)
2. Wesley P. Wong’s Laboratory.